Resumo:
No Brasil, registros de desastres geológicos em áreas serranas remontam ao século XIX. Estes eventos têm recorrência, costumeiramente associados à pluviosidade. A Serra do Mar se encontra na região mais populosa do país, sendo historicamente transposta por trilhas e pequenas estradas, unindo o litoral ao planalto. Sendo a maior área preservada da Mata Atlântica, muitos são os atrativos e os riscos associados aos fatores geológicos e climáticos. Paranapiacaba é uma vila histórica, criada na época da construção da ferrovia Santos-Jundiaí. Por décadas foi intenso o uso de trilhas e caminhos para percorrer a região e transportar carvão. Estas trilhas ainda são utilizadas, com foco no ecoturismo, porém, com o tempo e aceleração de processos físicos, muitas foram degradadas, gerando riscos aos usuários e ao ambiente. Após acidentes a Trilha da Pedra Lisa, localizada no PESM, Núcleo Itutinga-Pilões, foi fechada à visitação, em 2003. A partir de 2008, um convênio entre FF e IPT foi instituído, para recuperar as áreas degradadas, as características do ambiente e garantir segurança ao uso público em atrativos turísticos dentro do parque. Um plano de recuperação foi elaborado, com base em diagnósticos arqueológico e ambiental, setorizações e identificação de fatores de degradação. Um processo de restauração ecológica de 6 km trilhas e contenção de processos de movimentos de massa foi realizado, com implantação de estruturas, sinalizações, bancos e capacitação dos guias. Processos eficazes de recuperação requerem avaliações criteriosas das características locais, garantindo segurança aos visitantes e permitindo acesso de mais pessoas aos ambientes naturais protegidos.
Abstract:
In Brazil, records of geological disasters in mountainous areas date back to the 19th century. These events recur, usually associated with rainfall. Serra do Mar is located in the most populous region of the country, being historically crossed by trails and small roads, joining the coast to the plateau. Being the largest preserved area of the Atlantic Forest, there are many attractions and risks associated with geological and climatic factors. Paranapiacaba is a historic village, created at the time of the construction of the Santos-Jundiaí railway. For decades, trails and paths were heavily used to travel through the region and transport coal. These trails are still used, with a focus on ecotourism, however, over time and the acceleration of physical processes, many have been degraded, creating risks for users and the environment. After accidents, the Pedra Lisa Trail, located in PESM, Núcleo Itutinga-Pilões, was closed to visitors in 2003. From 2008 onwards, an agreement between FF and IPT was established, to recover the degraded areas, the characteristics of the environment and ensure safety for public use of tourist attractions within the park. A recovery plan was drawn up, based on archaeological and environmental diagnoses, sectorization and identification of degradation factors. An ecological restoration process of 6 km trails and containment of mass movement processes was carried out, with the implementation of structures, signage, benches and training of guides. Effective recovery processes require careful assessments of local characteristics, ensuring safety for visitors and allowing more people access to protected natural environments.
Referência:
CARNESECA, Mariana Hortelani; CAMPANHA, Luís Fernando de Castro; GRAMANI, Marcelo Fischer. Recuperação de áreas degradadas em trilhas turísticas na Serra do Mar com foco na mitigação de riscos. In: CONGRESSO BRASILEIRO DE GEOLOGIA DE ENGENHARIA E AMBIENTAL, 18., 2025, Belo Horizonte. Anais… 10p.
Acesso ao trabalho apresentado no site do Evento:
https://schenautomacao.com.br/cbge2025/envio/files/anais/trabalho1_161.pdf
Feature Item 1
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipisi cing elit, sed do eiusmod tempor incididunt ut abore et dolore magna
Feature Item 2
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipisi cing elit, sed do eiusmod tempor incididunt ut abore et dolore magna
Feature Item 3
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipisi cing elit, sed do eiusmod tempor incididunt ut abore et dolore magna